EGIPT HISTORIA ARCHITEKTURA 2

Ewolucja filara i kolumny w architekturze starożytnego Egiptu i Mezopotamii.

Rozwój kolumny w Egipcie:
1.Filar o przekroju kwadratu
2.filar o przekroju ośmiokąta (powstaje w wyniku obcięcia krawędzi filaru o przekroju
kwadratu)
3.filar o przekroju 16-stokąta (obcięcie krawędzi w filarze o przekroju 8-kąta)
4.Kolumna , przekrój koła (tęga, grubsza u dołu)

Rodzaje filarów:
- Protodorycki (fuzja stylu architektonicznego z Grecji i Egiptu)- pokryty był
listwami(niczym kanelury-> żłobki)
- Ozyriacki- filar był kręgosłupem posągu w formie mumii o rysach władcy z skrzyżowanymi rękoma na piersi np. w świątyni Abu Simbel
- Heraldyczny- z wyobrażeniem lilii i papirusów

Kapitele:

- Palmowy- o cylindrycznym trzonie i głowicy w kształcie 9 liści palmowych
- Lotosowy- o trzonie naśladującym kilka ( 4 lub 6 łodyg) i kapitelu naśladującym otwarty lub zamknięty kwiat lotosu
- Papirusowy- trzon zbudowany z pęku 6 lub 8 łodyg i kapitelu naśladującym zamknięty lub otwarty kwiat papirusu
- Hatorycki- zaiwera z obu stron głowę bogini Hator

Rozwój kolumny w Mezopotamii:
1.Grube filary wykonane z ciosów kamienia (podtrzymywały drewniane stropy)
2. smukła kolumna jej średnica mieści się od 10 do 12 razy w jej wysokości bogato dekorowana (prawdopodobnie początkowo drewniana) wysoka ostro żłobkowana baza i wysoka głowica w kształcie drobiazgowo ciętych wolut lub pęku zwisających frędzli zwieńczonych parą głów zwierzęcych (byków, kozłów lub lwów) głowica ma z reguły kształt siodła na przyjęcie klocka pod belką stropową

Konstrukcyjne osiągnięcia w architekturze monumentalnej starożytnego Egiptu.

Sklepienie pozorne, po raz pierwszy w piramidzie Snofru w Medum,w piramidzie Cheopsa w Wielkiej Galerii.
Sklepienie namiotowe (oparte o siebie bloki kamienne),Piramida Cheopsa w Giza:,
Piramida Chefrena
Konstrukcja odciążająca w piramidzie Cheopsa. Miała za zadanie zmniejszyć nacisk na komorę grobową.
Sklepienie namiotowe wyrzeźbione w półkole w Piramidzie Mykerinosa
Zwielokrotnione sklepienie namiotowe w piramidzie Sahure
Groby sklepione i kolumbaria

Materiał oraz technika budowlana w świecie starożytnym.

EGIPT
Materiałami budowlanymi stosowanymi do wznoszenia domów mieszkalnych w Egipcie były: ił z rzeki Nil, glina suszona na słońcu, trzcina oraz drewno będące materiałem kosztownym. Z drewna wykonywano przede wszystkim elementy konstrukcyjne budynku, jak stropy uszczelnione gliną i plecionkami z trzciny lub sitowia, słupy w układzie szkieletowym, który wypełniano gliną. Odrzwia także wykonywano z drewna. Domy nie miały otworów okiennych. Przekrój pionowy ścian miał zaś charakterystyczny trapezowy kształt, powstały z konieczności przeciwdziałania tendencjom do osiadania nie utwierdzonego dostatecznie materiału ściennego. Tradycyjny kształt trapezowy mają także mury z ciosów kamiennych w świątyniach, pylonach oraz różnego rodzaju obudowy z ciosów. Pomieszczenia świątyń przykrywano stropami płaskimi, wykonanymi z dużych płyt kamiennych. Jak wiadomo, kamień nie jest materiałem wytrzymałym na zginanie, toteż podpory pierwotnie w formie słupów kwadratowych, następnie ośmiokątnych, a wreszcie najbardziej funkcjonalnych we wnętrzach- okrągłych ustawiane były gęsto w niewielkich odległościach od siebie ze względów konstrukcyjnych. Olbrzymi ciężar, który musiały przenieść na podstawę, wpływał nie tylko na ich rozstaw, ale na ich masywny kształt i duży przekrój.
Sklepienie jako samodzielna konstrukcja nie występuje. Za jedną z pierwszych prób wprowadzenia sklepienia odciążającego uważa się zastosowanie specjalnego układu bloków nad komorą faraona.
Należy podkreślić, że sposoby przewożenia i podnoszenia tak olbrzymich ciężarów przy prymitywnej technice są
wprost niepojęte i dotychczas zupełnie niezbadane. Wystarczy nadmienić, że masa bloków kamiennych używanych w budownictwie sakralnym osiągała wartość do 30t. Spotyka się grobowce, do których wejście zasłonięto 50t ciosami.

MEZOPOTAMIA
Dzieła architektury i sztuki tego okresu nie miały takich warunków przetrwania jak w Egipcie. Niekorzystne warunki klimatyczne, wilgotna gleba, powszechne używanie nie wypalonej cegły oraz wojny- stwarzały zabytkom niewielkie szanse przetrwania.
Ze względu na brak drewna i budulca kamiennego (z wyjątkiem wapienia) nawet budowle monumentalne wznoszono z cegły suszonej, bądź też wypalanej, którą wiązano spoiwem asfaltowym. Stropy budowano płaskie lub sklepione. Stosowano już sklepienia pozorne. Słupy kamienne występują rzadko. W architekturze perskiej oprócz gliny stosowano miękki kamień wapienny występujący na tamtych terenach.

GRECJA
Początkowo jako materiału budowlanego używano drewna. W konstrukcjach okresu staro-archaicznego oprócz drewna spotykamy także glinę, cegłę z wysuszonej gliny i kamień.
Ściany wznoszono z gliny lub cegły suszonej. Schody budowano z kamienia. Stropy początkowo drewniane w dalszym rozwoju wykonywano jako konstrukcje kamienne, zachowując zasadę układu konstrukcji drewnianej. Krótkie belki podpierano blisko ustawionymi słupami, na których kładziono płyty kamienne. Słupy pierwotnie drewniane w miarę stosowania coraz wyższych i masywniejszych, a tym samym cięższych przykryć wymieniano na kamienne. Kamienne były też podstawy budowli.
Ściany świątyń wznoszono z gładkich obrobionych ciosów. Warstwy układanego kamienia były wyrównywane do poziomu. Spoiny dopasowywano jak najściślej, aby były mało widoczne. Nie stosowano zaprawy, a duże kamienne bloki łączono żelaznymi, poziomymi klamrami. W dolnych i górnych ścianach bloków wykonywano gniazda, w których osadzano żelazne bolce usztywniające pionowo konstrukcję ściany. Kolumny niosły trzyczęściowe belkowanie stropów. Masywne belki kamienne sięgające od osi do osi kolumny łączyły je górą ze sobą. Belki stropowe opierano na belkach nad kolumnowych i murach celli. Na nich spoczywały kamienne płyty. Dachy dwupołaciowe tworzyły szczyty obramowane gzymsem w formie niskich, długich trójkątów równoramiennych. Trzony kolumn składają się z masywnych bębnów, których obie podstawy szlifowano, dokładnie dopasowywano i stawiano jeden na drugim bez łączenia zaprawą.. W celu ułatwienia spoinowania i zabezpieczenia przed
wzajemnym przesunięciem się ustawiane na sobie bębny miały wykute gniazda, w których umieszczano specjalnie obrobione wkładki- czopy, kamienne, lub żelazne bolce w celu jak najdokładniejszego ich złączenia. Rzut poziomy świątyni ma najczęściej formę wydłużonego prostokąta, rzadziej na rzutach koła lub kwadratu. Najczęstszym tworzywem rzeźbiarskim był marmur, miękki wapień-poros, a także brąz.

RZYM
Jako materiał stosowano drewno, cegłę, kamień ciosowy i beton, który znalazł szerokie zastosowanie. Ten nowy materiał zaczęto stosować na przełomie III i II w. p. n. e., produkując go ze sproszkowanego tufu wulkanicznego, żwiru oraz wodnego roztworu wapiennego. Beton rzymski charakteryzuje niezwykła trwałość oraz wodoodporność. Budowle szczególnie reprezentacyjne wykonywano jednak z kamienia Rzymianie konstruowali między kolumnami i pilastrami element niosący zwany łukiem. Rozstaw kolumn przestał zależeć od nośności architrawu będącego krótką i niewytrzymałą na zginanie belką ciosową. Łuk skonstruowany na zasadzie wąskiego półkolistego sklepienia kolebkowego przenosi obciążenia przekazując je na filary. Kolumny stanowią element dekoracyjny połączony z konstrukcją ściany lub dostawiany do niej. Zasada pracy łuku i jego dostosowanie do przenoszenia nawet bardzo dużych obciążeń pozwala na rozwój konstrukcji budowlanych i inżynieryjnych w skali dotąd niespotykanej. Budowniczowie rzymscy sytuowali większość obiektów na terenach o zabudowie zagęszczonej. Najbardziej eksponowaną częścią budynku była elewacja frontowa. Pozostałe ściany budowli traktowano często skromniej w przeciwieństwie do rozwiązań greckich, gdzie wszystkie elewacje opracowywano z jednakowym pietyzmem. W Grecji podstawowe budowle stanowiły świątynie, a w Rzymie głównymi obiektami stały się budowle reprezentujące bogactwo i
potęgę Imperium Rzymskiego.

Monumentalny grobowiec w Persji.

 Grobowiec Cyrusa w pasargade , VI w p.n.e.
Bardzo dobrze zachowany. Mała budowla przykryta dwuspadowym dachem.Ustawiona na podwyższeniu (cokole) 6-cio stopniowym. Całość łącznie z dachem wykonana z kamienia ciosanego (wapienia).Grobowiec stanowi środek prostokątnego placu , mierzy 11m. Wysokości. Stopnie podwyższenia zmniejszają się ku górze by obiekt wydawał się wyższy (złudzenie optyczne).

 Grobowce skalne w Naksz-e-Rustam, V w.p.n.e.
Nekropole królewskie Dariusza i jego następców w Naksz-e Rustam (w odległości ok. 3,0 km od Persepolis) to wykute w skałach grobowce o trzykondygnacyjnych fasadach. Kondygnacje dolna i górna są węższe od środkowej, przez co fasada ma kształt krzyża. Dolna część to gładka ściana. Część górna ozdobiona została płaskorzeźbą przedstawiającą króla stojącego przed ołtarzem na podium podtrzymywanym przez przedstawicieli narodów wchodzących w skład imperium. Król uzbrojony w łuk pokazuje na symbol Ahuramazdy – uskrzydlona tarczę słońca lub księżyca. Część środkowa to wejście do komory grobowej. Wykonane zostało jako relief obrazujący portyk pałacu królewskiego. Komora grobowa to proste pomieszczenie z wgłębieniami w posadzce przeznaczonymi na miejsca pochówku króla i członków jego rodziny.

 Mauzoleum w Halikarnasie – jeden z siedmiu antycznych cudów świata.

Był to grobowiec Mauzolosa, perskiego satrapy Karii wzniesiony ok. 350 p.n.e.. Budynek został zaprojektowany na polecenie królowej-wdowy – Artemizji, przez architektów Satyrosa i Pyteosa, ozdobiony przez rzeźbiarzy Skopasa, Leocharesa, Timoteosa i Bryaksisa z Karii.
* Wysokość: 45 m
* Wymiary: 35,6 m x 25 m

Świątynia starożytnej Mezopotamii.

W okresie Ubajd pojawiły się w Mezopotamii pierwsze świątynie, budowane z podługowatych buł glinianych; ich fundamenty znaleziono w Eridu. Początkowo były to skromne budowle wznoszone na planie prostokąta, z wejściem na wprost ofiarnego ołtarza i posagu bóstwa stojącego na podium.
Pod koniec tego okresu architektura przezywała szybki rozwój. Wykształciły się bardziej skomplikowane formy świątyń na planie prostokąta, budowane z suszonej cegły; sytuowane na sztucznie podwyższonych terasach, z centralnie położoną, jak się przypuszcza odkrytą cellą, flankowaną dwoma skrzydłami pomieszczeń z zewnętrznymi ryzalitami. W świątyniach tych nawa kultowa składała się z trzech wyodrębnionych pomieszczeń: przedsionka, celli z ołtarzem ofiarnym i sanktuarium.

Biała świątynia

Zachowane świątynie w Uruk tworzyły jeden sakralny zespół stanowiący początkowo miejsce kultu boga Ana, a później bogini Inanny i jej małżonka Dumuzi. Najbardziej charakterystycznym obiektem tego zespołu jest przybytek boga Ana nazwany Białą Świątynią (22x16 m), ponieważ ściany, pokryte były gipsowym tynkiem. Wzniesiona była na wysokiej, sztucznie usypanej trapezoidalnej terasie (50x46 m, wysokość 10,m), ozdobionej ryzalitami. Na terasę prowadziły z dwóch stron komunikacyjne ciągi schodów. Świątynia była orientowana według stron świata, tak jak się to powszechnie czyniło w późniejszych czasach. Do odkrytej kultowej nawy, jak gdyby wewnętrznego dziedzińca, prowadziły dwa wejścia znajdujące się na jednym z krótszych boków budowli. Z tego rodzaju założeń wzorowanych na strukturze domów mieszkalnych wykształcił się z czasem monumentalny kompleks sakralny oraz zespoły pałacowe z pomieszczeniami wokół dziedzińców.

Zikkurat w Ur

Jedną z najlepiej zachowanych świątyń wież jest zikkurat zbudowany przez króla Urnammu (2111 - 2091 p.n.e.) w Ur. Zikkurat ten należał do świętego okręgu boga księżyca Nanny. Był wzniesiony na planie prostokąta (43x65 m). Rdzeń stanowiła konstrukcja z cegły suszonej, a okładzinę warstwa cegieł wypalanych. Wieża składała się z trzech prostokątnych, zmniejszających się ku górze trapezoidalnych kondygnacji ustawionych jedna na drugiej, dzięki czemu tworzyła się budowla schodkowa o trzech terasach. Pochylone ściany były rozczłonkowane prostokątnymi dekoracyjnymi niszami i rzędem płytkich ryzalitów załamujących silne światło słońca, co przerywało monotonię wielkich powierzchni
murów. Na pierwszy taras prowadziły trzy szerokie i długie ciągi schodów, które łączyły się razem w przelotowej rampie. Na najwyższe piętro, gdzie usytuowana była niewielka świątynia prowadziły już tylko jedne schody. Zikkuraty z okresu sumeryjskiego są najczęściej wzniesione na planie prostokąta, natomiast późniejsze - na planie kwadratu. Liczba kondygnacji wahała się od trzech do siedmiu.
Poszczególne piętra były zazwyczaj kolorowe. Czarne u podstawy - pokryte warstwą bitumu, kolejne czerwone - oblicowane wypalaną cegłą i białe. Później najwyższe piętro licowano glazurowanymi płytkami o barwie błękitnej.

Zikkurat a piramida – porównanie.

Piramida – Monumentalna budowla służąca jako grobowiec władcy lub osoby prywatnej albo jako podbudowa dla świątyni. Kształt piramidy to najczęściej ostrosłup lub forma w ogólnych zarysach do niego zbliżona.
Zikkurat – Monumentalna, wielkich rozmiarów kilkupiętrowa wieża o charakterze sakralnym, na której wierzchołku znajdowało się sanktuarium, zwane również górną świątynią.

Założenia urbanistyczne miast obszaru Mezopotamii.

Dur- Szarrukin powstało na rozkaz ówczesnego władcy Asyrii- Sargona II, który zlecił jego budowę w VIII w. p.n.e., być może z powodu chęci odcięcia się od wpływowych kapłanów i arystokracji z takich miast asyryjskich, jak Aszur i Kalchu. Budowa miasta trwała ok. 10 lat. Dur- Szarrukin na planie zbliżonym do kwadratu (ok.1650 x 1750m) otoczone było potężnym ceglanym podwójnym murem wzmocnionym wieżami. Do miasta prowadziło siedem masywnych bram ze strzegącymi je lamassu. Zarówno mury, jak i bramy miały swoje określone nazwy i poświęcone były konkretnym bogom.
W środku znajdowały się liczne pałace i świątynie, które tworzyły odrębny królewski kompleks- swego rodzaju dzielnicę świątynno-rządową, znajdującą się w północnej, odgrodzonej również potężnym murem z wieżami i masywną bramą, od reszty części miasta. Cały ten kompleks pałacowo- świątynny
wkomponowany był w północne mury obronne, wystając nawet poza ich linię, tworząc występ na zewnątrz. W tej, tzw. Cytadeli lub górnym mieście, znajdowały się również pałace wielmożów, a całość rozbudowana była na terasie wzniesionej na sztucznie usypanym wzgórzu, przez co dominowała nad resztą, tzw. Dolnego miasta. W południowo- zachodniej części miasta znajdowała się cytadela- arsenał, która podobnie jak górna, również wkomponowana była w linię murów miejskich, aczkolwiek była znacznie mniejsza od tamtej. W sumie niewiele wiadomo o zabudowaniach i rozplanowaniu dolnego miasta. Zapewne pokryte było regularną siecią ulic i domów mieszkalnych, po których nie ma jednak zbyt wiele śladów. Wydaje się, że ta część miasta nie była zbytnio zasiedlona, ani rozbudowana, gdyż śmierć Sargona przerwała dalszy rozwój nowej stolicy. Pozostał tylko czworobok murów, otaczający pustą, niezabudowaną przestrzeń, a uroczyste wprowadzenie się władcy i oficjalne zakończenie budowy dotyczyło tylko górnego miasta- cytadeli.
Dur- Szarrukin, obok innych miast asyryjskich jest przykładem znakomitej znajomości założeń urbanistycznych w starożytnej Asyrii. Miasto zostało z góry starannie zaplanowane i wybudowane z godną podziwu znajomością rzeczy. Nie zapomniano przede wszystkim o walorach militarnych- obok standardowych obwarowań zbudowano szeroką, wybrukowaną drogę- arterię wylotową, służącą wymarszowi na wojnę armii królewskiej.

W Babilonie stosowano podobne materiały
budowlane jak w Asyrii, ale znacznie mniej używano kamienia a o wiele więcej wielobarwnych
glazurowanych cegieł. Założenia urbanistyczne miast wynikały z tradycji, podobnych warunków
życia i upodobań. Babilon z okresu Nabuchodonozora II wzniesiony został według przemyślanego projektu. W przypadku Babilonu uczyniono pierwszą w starożytności próbę przestrzennego rozplanowania wielkiego miasta, liczącego ok. 200 tys. mieszkańców. W ciągu VII i VI wieku p.n.e. Babilon został wzniesiony od nowa na planie wydłużonego, nieco nieregularnego prostokąta o powierzchni ok. 10 km kwadratowych. Cytadela usytuowana była na linii murów miejskich. Eufrat dzielił miasto na dwie części wschodnią tworzyło stare miasto, zachodnia była terenem nowego państwa, które w zasadzie stanowiło podgrodzie Babilonu.

Ze starym miastem łączyło się ono mostem wzniesionym na kamiennych filarach, podtrzymujących drewniane przęsła. Ważniejsze budowle znajdowały się w starej części miasta. Zabudowa miejska podzielona była na prostokątne dzielnice
mieszkalne przecinającymi się pod kątem prostym, długimi, szerokimi ulicami, czyli drogami procesyjnymi. Pozostałe ulice były natomiast wąskie i nieregularnie się przecinały. Babilonu broniła podwójna linia fortyfikacji. Obwarowania wewnętrzne tworzyły dwa równoległe mury z cegły suszonej, wzmocnione prostokątnymi wieżami. Mur od strony miasta nosił nazwę Imgurenlil, a drugi Nimidenlil, zwracał się na zewnątrz. Przed nimi w odległości około 20m opasywał miasto trzeci mur z wieżami obronnymi, zwany inaczej nadbrzeżnym. Zbudowano go z cegły palonej i kamienia spojonych asfaltem. Z fortyfikacjami miejskimi łączył się po wschodniej stronie Eufratu system umocnień zespołu pałacowego zbudowany przez Nabuchodonozora II złożony z dwóch równoległych murów. Mury te stanowiły wysunięty na północ występ i chroniły pałac, podobnie jak w Durszarrukin. Wzdłuż wschodniego brzegu Eufratu wznosiły się potężne fortyfikacje z obronnymi wieżami, oddzielające stare miasto od nowego. Do miasta prowadziło osiem obronnych bram, które nosiły imiona głównych bogów. Prócz tych wielkich bram były jeszcze liczne
mniejsze przejścia. Miasto Ur z okresu III dynastii było założone na planie owalnym (900x 1300m), zbudowane z kwadratowej cegły suszonej, a niekiedy palonej i drewna, służącego głównie do konstrukcji stropów. Było miastem warownym otoczonym murem obronnym i ponadto chronionym przez Eufrat i kanał. Do miasta prowadziło kilka bram. W samym centrum usytuowany był najważniejszy sakralny okręg boga księżyca Nanny. W pobliżu sakralnego okręgu boga Nanny usytuowane były inne monumentalne budowle. Nieco dalej znajdował się pałac Urnammu i Szulgiego. Budowle te wzniesione były na terenie drugiego okręgu świętegoka poświęconego bogini Ningal. 

Te dwa okręgi tworzyły sakralną dzielnicę Ur wraz z pałacem królewskim.
Dzielnica ta była założona na sztucznie usypanej terasie i odgrodzona murem od miejskiej zabudowy. Bramy były warowne i flankowały je monumentalne wieże. W wielu przypadkach bramy te składały się z dwóch części: zewnętrznej i wewnętrznej. Wszystkie te wielkie założenia architektoniczne wzniesione na planie prostokąta lub kwadratu wzorowano na strukturze domu mieszkalnego typu południowego, grupując różnorodne układy pomieszczeń wokół wewnętrznych dziedzińców.
Usytuowane wzdłuż wąskich i krętych uliczek domy typu południowego przeważają w zabudowie. 

Są one bardziej okazałe niż w okresach poprzednich.

Techniki zdobnictwa architektonicznego z obszaru starożytnej Mezopotamii.

Fasada i tarasowy hall hipostylowy jednej ze świątyń w Uruk zdobione są półkolumnami. 

Ściany oraz ceglane kolumny przy wejściu dekorowane są mozaiką o wzorach geometrycznych w kolorach: czarnym, czerwonym i białym.
Technika mozaiki polegała na osadzeniu małych glinianych stożków o malowanej podstawie w zaprawę mułową, pokrywającą ścianę warstwą grubości około 10 cm.
Przerwy między rzędami cegieł Ziguratu w Uruk wypełnione są glinianymi dzbanami, których otwory w licu ściany, dzielą ją poziomymi wstęgami czarnych kół.
Sumerowie na ogół nie dekorowali swoich świątyń reliefami, prawdopodobnie z powodu braku kamienia. Do wyjątków należą niewielkie reliefy umieszczone na zewnątrz i wewnątrz świątyń wykonane z wapienia i macicy perłowej techniką zbliżoną do mozaiki oraz dużej wielkości płaskorzeźba nad portalem przybytku, opracowana w wypukłym reliefie, a w niektórych formach prawie pełnoplatyczna, o układzie heraldycznym, wyobrażająca orła Induguda z lwią głową.
Na gruncie babilońskim, gdzie brakowało kamienia, nastąpił szybki rozwój wypalania glazurowanych
wielobarwnych cegieł o płaskich lub plastycznie modelowanych motywach, z których układano większe kompozycje na ścianie. Zdobiły one fasady, mury zabudowań wzdłuż ulic, odrzwia. Przykładem może być Brama Isztar której okładzina przedstawia motywy stworów fantastycznych i zwierząt, oraz szlaki i girland złożonych ze stylizowanych elementów flory i ornamentów geometrycznych.

Babilon Chaldejczyków

Epoka Chaldejska nazywana jest okresem architektury nowobabilońskiej. Naturalną konsekwencją ustanowienia znów w Babilonie stolicy wielkiego państwa był wspaniały rozkwit miasta. Babilon był zarówno ośrodkiem kultu religijnego i siedzibą władcy jak również ważnym ośrodkiem gospodarczym i handlowym. Eufrat dzielił miasto na dwie części: wschodnią tworzyło stare miasto, zachodnia była terenem nowego miasta, które w zasadzie stanowiło podgrodzie babilonu. Ze starym miastem łączyło się ono wzniesionym na kamiennych filarac mostem podtrzymującym drewniane przęsła. Ważniejsze budowle znajdowały się w starej części miasta. Zabudowa miejska podzielona była na prostokątne
dzielnice mieszkalne przecinające się pod kątem prostym długimi, szerokimi ulicami (drogami prcesyjnymi). Ważniejsze dzielnice miały planową zabudowę. Pozostałe były wąskie i nieregularnie się przecinały. W Babilonie spotyka się południowy typ domu, przypominający wcześniejsze budowle sumieryjskie i asyryjskie. Pomieszczenia o różnym przeznaczeniu grupowały się wokół wewnętrznego dziedzińca.. Głównym budowniczym stolicy był Nabuchodonozor II (604-562).

Wzniósł on przede wszystkim potężne mury obejmujące cały obszar miasta – ok 16 km2. Z jednej strony wsparte o Eufrat, wzmocnione licznymi wieżami i fosą od wschodu, południa i północy,
uczyniły z Babilonu twierdzę nie do zdobycia. Najbardziej imponującym dziełem Nabuchodonozora jest poświęcona bogini Isztar droga procesyjna , która prowadzi przez bramę w murze północnym. Wiódł przez nią szlak uroczystego orszaku w dniu święta Nowego Roku z wielkiej świątyni Marduka do specjalnego sanktuarium noworocznego. Brama Isztar zgodnie z techniką obronną Mezopotamii tworzy długie przejście pomiędzy ścianami murów miejskich tak, aby zapewnić kontrolę przejezdnych i utrudnić atak. Ściany bramy wykonane były z suszonej cegły .Wyjątkowość bramy wynika z pokrycia całej wysokości ścian dekoracją z cegieł glazurowanych. Na błękitnym tle znajdowały się wielobarwne figury zwierząt, prawdopodobnie było ich 575 w 30 rzędach. Symbolizowały one poszczególne bóstwa: smoki – Marduka, byki – Adada. Figury powtarzały się na przemian. Zwierzęta miały za zadanie strzec bramy. Fundamenty bramy były umocnione od strony rzeki asfaltem i cegłą paloną. Drzwi wykonane były z cedru obitego miedzią. Za bramą Isztar ciągnęła się wielka, szeroka na 22m droga procesyjna, która wiodła do świątyni Marduka. Nie było przy niej domów lecz tylko mury pokryte podobnie jak brama glazurą. Po obu stronach zdobiły ją szeregi lwów sybmolizujących boginię Isztar.
Na wielkiej przestrzeni ok. 25 ha założono dwa dziedzińce: pośrodku jednego stała świątynia Marduka, na drugim ziggurat. Ziggurat Etemenanki, znany również jako wieża Babel. Jego wymiary u podstawy wynosiły 90m i prawdopodobnie również tyle wynosiła jego wysokość. Dokładny wygląd świątyni nie jest znany, zakłada się, że była podobna do zigguratu w Ur, miała sześć tarasów i świątynię na szczycie. Zbudowana została z suszonej cegły (rdzeń), z zewnątrz obłożona cegłą paloną (gr. Ok 15m). Ściany miały niewielkie nachylenie, rozczłonkowane były ryzalitami, po 12 z każdej strony. Od pd-wsch. Na wieżę prowadziły schody dł 60m i szer. 9m. Dodatkowo dwa boczne ciągi schodów spotykały się z głównym na 3-cim piętrze. Górna świątynia oblicowana glazurowaną ciemnoniebieską cegłą.

Wielki pałac Nabuchodonozora położony był między Eufratem a bramą Isztar.

Nie różnił się zasadniczo w planie od siedzib prywatnych, był tylko wielokrotnie większy. Wokół pięciu dziedzińców leżały liczne komnaty służące celom reprezentacyjnym mieszkalnym i gospodarczym. Miejsce szczególne zajmuje sala tronowa, układ tej sali przypomina przybytek bóstwa, sala tronowy ustawiona jest poprzecznie, król zasiadał w niszy naprzeciw szerokiego potrójnego wejścia, pośrodku długiej ściany.
Zewnętrzną ścianę sali od strony dziedzińca na całej wysokości pokrywały ozdoby z glazurowanej żółtej i błękitnej cegły. Słynne wiszące ogrody, były przede wszystkim osiągnięciem technicznym. Nowością było zastosowanie kilkupiętrowych kamiennych sklepień, na których wspierały się tarasy wypełnione ziemią i nawadniane specjalnym urządzeniem mechanicznym wodą z Eufratu Jest to jedna z nielicznych budowli w której użyto do budowy kamienia. Drzewa rosły na znacznej wysokości podbudowie, na poziomie szczytów murów miejskich. Nad piwnicznym sklepieniem znajdowała się prawdopodobnie budowla centralna, o konstrukcji terasowej. Każda terasa wznosiła się 5 m nad poprzednią i pokryta była kamiennymi kantówkami o długości 5.45m i szerokości 1.35m. Na kantówkach znajdował się podkład ze słomy ziemnej zmieszanej z sitowiem, na którym leżała podwójna warstwa palonych cegieł. Do uszczelnienia tarasów użyto również smoły i ołowiu.